W 2025 roku temat zanieczyszczenia plastikiem nabiera nowego wymiaru. Plastikowe odpady, które przez lata zalegały w oceanach, rzekach i jeziorach, rozkładają się na coraz mniejsze cząstki – mikroplastik. Te niewidoczne gołym okiem drobiny trafiają do organizmów wodnych, w tym ryb, które następnie trafiają na nasze talerze. Zjawisko to budzi niepokój, zwłaszcza gdy zdajemy sobie sprawę, że spożywamy nie tylko mięso ryb, ale i zawarte w nich zanieczyszczenia.

Skąd bierze się mikroplastik w rybach?

Mikroplastik to cząstki plastiku o rozmiarze od 1 mikrometra do 5 milimetrów. Powstają one w wyniku rozpadu większych plastikowych odpadów pod wpływem działania promieni UV, wody i czasu. Wchodzą w skład śmieci pływających w oceanach, rzekach i jeziorach. Ryby, zwłaszcza morskie, często mylą te drobiny z pokarmem. Mniejsze ryby zjadają mikroplastik, a następnie są konsumowane przez większe drapieżniki. W ten sposób cząstki plastiku kumulują się w łańcuchu pokarmowym, trafiając ostatecznie do organizmów ludzi.

Jak mikroplastik trafia do ryb w supermarketach?

Ryby dostępne w sklepach pochodzą z różnych źródeł – hodowli, połowów komercyjnych czy importu. Badania wykazały, że ryby zakupione w sklepach zawierają więcej cząstek plastiku niż te złowione w naturalnym środowisku. Na przykład, lingcod zakupiony w sklepie zawierał średnio 0,091 cząstki plastiku na gram, podczas gdy próbki z kutrów – tylko 0,022 cząstki na gram. Takie wyniki sugerują, że sposób przechowywania i transportu ryb może wpływać na stopień ich zanieczyszczenia plastikiem.

Jakie gatunki ryb są najbardziej narażone na zanieczyszczenie plastikiem?

Badania wskazują, że niektóre gatunki ryb są bardziej narażone na zanieczyszczenie plastikiem niż inne. Wśród nich wymienia się:

• Śledź pacyficzny – w jednym z badań nie wykryto w nim cząsteczek plastiku, co może sugerować mniejsze narażenie na zanieczyszczenie.
• Lingcod – ryba ta, szczególnie ta zakupiona w sklepach, zawierała wyższe stężenia plastiku w porównaniu do ryb złowionych w naturalnym środowisku.
• Małże omułki – w jednej porcji (250 g) znaleziono około 90 cząsteczek mikroplastiku, co wskazuje na ich znaczną obecność w organizmach tych zwierząt.

Jak mikroplastik wpływa na zdrowie ryb?

Obecność mikroplastiku w organizmach ryb może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Naukowcy zauważyli, że cząstki plastiku mogą powodować stres oksydacyjny, który uszkadza komórki i tkanki. Dodatkowo, mikroplastik może wpływać na układ pokarmowy ryb, prowadząc do problemów z trawieniem i wchłanianiem składników odżywczych. W niektórych przypadkach cząstki plastiku mogą przedostawać się do krwiobiegu i mięśni, co może mieć długoterminowe konsekwencje zdrowotne dla ryb.

Jak mikroplastik wpływa na ludzi?

Choć badania nad wpływem mikroplastiku na zdrowie ludzi są wciąż w toku, istnieją obawy dotyczące potencjalnych zagrożeń. Spożywanie ryb zawierających mikroplastik może prowadzić do jego akumulacji w organizmie człowieka. Istnieje ryzyko, że cząstki plastiku mogą przenosić toksyczne substancje, takie jak metale ciężkie czy substancje chemiczne, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Dodatkowo, mikroplastik może wpływać na układ pokarmowy, prowadząc do stanów zapalnych czy zaburzeń trawienia.

Jakie działania podejmowane są w celu ograniczenia zanieczyszczenia plastikiem?

W odpowiedzi na rosnące zanieczyszczenie plastikiem podejmowane są różne działania mające na celu ograniczenie jego obecności w środowisku. Wprowadzane są przepisy ograniczające użycie jednorazowych plastików, promowane są alternatywne materiały biodegradowalne oraz prowadzone są kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat skutków zaśmiecania środowiska plastikiem. Ponadto, rozwijane są technologie oczyszczania wód z mikroplastiku oraz badania nad metodami usuwania plastiku z organizmów wodnych.

Co możemy zrobić, aby ograniczyć spożycie mikroplastiku?

Choć całkowite wyeliminowanie mikroplastiku z naszej diety może być trudne, istnieją kroki, które możemy podjąć, aby zminimalizować jego spożycie:

• Wybieraj ryby z wiarygodnych źródeł – staraj się kupować ryby od sprawdzonych dostawców, którzy dbają o jakość swoich produktów.
• Ogranicz spożycie ryb hodowlanych – ryby hodowlane mogą być bardziej narażone na zanieczyszczenie plastikiem ze względu na sposób ich hodowli i karmienia.
• Unikaj spożywania wnętrzności ryb – to w nich często kumuluje się największa ilość zanieczyszczeń.
• Wybieraj ryby mniejsze – mniejsze ryby są na ogół mniej zanieczyszczone plastikiem niż większe drapieżniki.
• Oczyszczaj ryby przed spożyciem – dokładne oczyszczenie ryb z łusek, skóry i wnętrzności może pomóc w usunięciu części zanieczyszczeń.

Podsumowanie

Obecność mikroplastiku w rybach dostępnych w supermarketach to poważny problem, który wymaga naszej uwagi. Choć nie możemy całkowicie wyeliminować tego zjawiska, podejmowanie świadomych decyzji zakupowych oraz dbanie o środowisko może pomóc w ograniczeniu spożycia mikroplastiku. Pamiętajmy, że nasze wybory mają wpływ na przyszłość naszej planety i zdrowie nasze oraz przyszłych pokoleń.